AI hẹp (Narrow AI) giai đoạn bắt chước con người làm việc có nhiều tiềm năng nhưng cũng tồn tại những nhược điểm lớn, trong đó có ba vấn đề nổi bật nhất:
1. Thiếu hiểu biết thực sự
AI hẹp hoạt động dựa trên dữ liệu và mô hình thống kê, nhưng nó không thực sự “hiểu” thông tin như con người. Nó chỉ phản hồi dựa trên các mẫu có sẵn, không có tư duy logic thực sự hay khả năng suy luận sâu sắc ngoài dữ liệu đã học.
Tương lai gần sẽ giải quyết được nhược điểm trên:
- AI tổng quát (General AI): Có khả năng thực hiện bất kỳ nhiệm vụ trí tuệ nào như con người (hiện vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu).
- Siêu AI (Super AI): Một hệ thống vượt trội so với trí tuệ con người (chưa tồn tại).
2. Phụ thuộc vào dữ liệu
AI chỉ thông minh nếu có dữ liệu tốt. Nếu dữ liệu bị thiên vị, sai lệch hoặc không đầy đủ, AI sẽ đưa ra kết quả không chính xác, thậm chí gây hại. Ví dụ, AI trong tuyển dụng có thể vô tình phân biệt đối xử nếu dữ liệu đào tạo chứa thiên kiến.
3. Rủi ro về đạo đức và kiểm soát (Vấn đề này là nhược điểm lớn nhất của AI)
AI có thể bị lạm dụng vào mục đích xấu như deepfake, tấn công mạng hoặc thao túng thông tin. Ngoài ra, AI mạnh có thể vượt quá tầm kiểm soát của con người nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ.
Tùy vào ứng dụng cụ thể, mỗi nhược điểm sẽ ảnh hưởng khác nhau, nhưng đây là những vấn đề cốt lõi mà AI vẫn đang đối mặt.
Nguyễn Hợp (Nhà nghiên cứu AI)
