Tại một quán cà phê tại Quảng Ngãi, khách hàng nhận được một món đồ uống nếu “tặng” cho chủ quán 0,049 Pi.
Chủ quán này cho biết anh tham gia Pi Network từ 2021, khi thông tin về tiền ảo này xuất hiện trên các phương tiện truyền thông. Đến giữa 2022, anh bắt đầu tận dụng sức hút của nó để đưa vào việc kinh doanh.
Tuy nhiên, người này cũng thừa nhận hình thức “tặng” là để lách luật vì tiền ảo chưa được phép giao dịch tại Việt Nam. Bên cạnh đó, cà phê là một trong số ít món đồ được trao đổi bằng Pi, không phải toàn bộ danh mục kinh doanh của quán.
Một quán cà phê đăng thông tin chấp nhận thanh toán đồ uống bằng tiền ảo Pi. Ảnh: Bảo Lâm
Việc thanh toán bằng Pi bắt đầu diễn ra từ tháng 7/2022 khi dự án Pi Network bước vào giai đoạn “mainnet kín”, tức người dùng có thể chuyển Pi giữa các tài khoản với nhau. Sau một năm, việc mua bán bằng tiền ảo vẫn diễn ra tràn lan và được gọi là “trao đổi”, “tặng”… thay vì giao dịch để qua mặt cơ quan quản lý.
Thế Minh (Quảng Bình) mở một cửa hàng chuyên bán điện thoại và máy tính cũ và cho đổi thiết bị này bằng tiền ảo Pi. “Máy tính và smartphone sẽ được thanh toán bằng 50-80% tiền mặt, số còn lại thỏa thuận bằng từ 500 đến 2.000 Pi tùy cấu hình, đời máy và độ mới”, anh Minh cho biết.
Một số sử dụng “chiêu thức” cho người dùng đặt hàng sản phẩm, trong đó có thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, máy ảnh từ nước ngoài, chủ yếu là từ Trung Quốc, bằng cách “đặt cọc” bằng tiền ảo Pi. Hàng hóa sau khi về nước sẽ được trả một phần bằng Pi, còn lại là tiền mặt.
Theo quản trị viên của một group Facebook với 200.000 thành viên, các chủ đề “trao đổi Pi lấy hàng hóa” xuất hiện từ giữa năm ngoái nhưng nở rộ những tháng gần đây, sau khi hàng loạt website được lập ở nước ngoài cho trao đổi “đồng thuận” bằng Pi. Tuy nhiên, điểm chung của bên bán hàng là chỉ chấp nhận trả một phần bằng Pi, thường không quá 50% với món hàng nhỏ và không quá 15% với món hàng giá trị lớn.
“Đa số người kinh doanh chạy theo cơn sốt để thu hút khách hoặc tạo sự chú ý trong các nhóm. Họ không nhận thanh toán toàn bộ bằng Pi, hoặc yêu cầu lượng Pi rất lớn cho món hàng có giá trị nhỏ”, ông Lê Hưng, một người am hiểu về blockchain tại TP HCM, nhận xét.
Hồi tháng 3, tiền ảo Pi cũng bị phát hiện được sử dụng trên một gian hàng của Shopee. Ngay sau khi nhận được phản ánh, Shopee cho biết đã tiến hành rà soát và toàn bộ mặt hàng trên cửa hàng cho thanh toán bằng Pi đã bị gỡ bỏ, còn tài khoản cũng đã bị khóa. Cùng tháng, một khách sạn ở Phan Thiết cũng bị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Thuận yêu cầu dừng việc cho thanh toán phòng bằng Pi.
Pi Network ra đời đầu năm 2019 và rộ lên tại Việt Nam từ 2021 nhờ hình thức khai thác bằng cách “điểm danh” trên smartphone. Tiền ảo này nhiều lần bị cảnh báo thiếu tính minh bạch của một dự án blockchain, thậm chí không loại trừ khả năng lừa đảo, có thể được tạo để thu thập thông tin người dùng.
Theo quy định, việc mua bán hàng hóa bằng tiền ảo là vi phạm pháp luật Việt Nam. Cuối tháng 6, thiếu tướng Lê Xuân Minh, Phó cục trưởng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), cho biết đang phối hợp với công an địa phương điều tra hoạt động liên quan đến Pi. A05 khuyến cáo người dân thận trọng trước hành vi lôi kéo tham gia mô hình tiền ảo có lợi nhuận cao bất thường, hoặc mô hình đa cấp vì “các hoạt động như vậy tiềm ẩn rất nhiều rủi ro”.
Bảo Lâm
